Czym jest witamina A
Witamina A należy do grupy witamin, które rozpuszczają się w obecności tłuszczy. Organizm pozyskują ją częściowo z tłuszczy zwierzęcych, a częściowo syntezuje w jelitach z beta-karotenu i innych karotenoidów, znajdujących się w warzywach i owocach.W organizmie magazynowana jest w wątrobie. Witamina A w ustroju występuje w postaci retinoidów. Nazwa ta związana jest z prawidłowym funkcjonowaniem siatkówki (łac. retinal).
Działanie witaminy A
Witamina A jest niezbędna do prawidłowego wzrostu i rozwoju organizmu. Pomaga utrzymywać zdrowy stan skóry, nabłonki układu pokarmowego i dróg oddechowych. Zapobiega ślepocie zmierzchowej. Umożliwia napływ komórek układu odpornościowego do dróg oddechowych i przewodu pokarmowego.
Znaczące korzyści: Witamina
Dodatkowe korzyści: Po raz pierwszy witaminę A stosowano w latach czterdziestych w leczeniu zaburzeń skórnych jak łuszczyca czy trądzik. Stosowanie dużych dawek powodowało efekt toksyczny. W późniejszym okresie opracowana bezpieczniejszą formę witaminy A (kwas retinolowy). W leczeniu zaburzeń skórnych można stosować większe dawki witaminy A (7,5 mg dziennie), ale tylko zgodnie z zaleceniami lekarza. Prawidłowe stężenie w ustroju witaminy A wpływa na tempo gojenia rań, naderwań stawów. Retinol sprzyja w leczeniu owrzodzeń błony śluzowej, stanów zapalnych, pomaga w rekonwalescencji po przebytym udarze mózgu.
Niedobór
Awitaminoza A w europie występuje bardzo rzadko. Notuje się jednak łagodne przypadki niedoboru zwłaszcza u osób starszych. Niedobór powoduje ślepotę i poważnie upośledza układ immunologiczny organizmu. Zapasy witaminy A mogą się wyczerpać w czasie chorób zakaźnych. U kobiet z niedoborem mogą pojawiać się obfite i przedłużone miesiączki.
Nadmiar
Dzienna dawka do 1,5mg nie jest szkoldiwa, ale nie należy przyjmować jej na własną rękę. Jest to istotne szczególnie dla kobiet w ciąży, ponieważ retinol może prowadzić do uszkodzenia płodu. Znane są przypadki marskości wątroby przy dawkowaniu 7,5 mg przez okres 6 lat. Objawy zatrucia retinolem to pękanie skóry, wypadanie włosów, kruchość paznokci, krwawienie z dziąseł, zmęczenie, nudności, drażliwość.
Źródła witaminy A
Zawartość w 100 [g] lub [ml] produktu | [µg] |
Tran | 18000 |
Wątróbka drobiowa | 9700 |
Wątroba wołowa | 7280 |
Wątroba wieprzowa | 3090 |
Olej z wątroby dorsza | 1800 |
Marchew | 1650 |
Natka pietruszki | 990 |
Masło śmietankowe | 887 |
Żółtko jaj | 770 |
Szpinak | 707 |
Dynia | 472 |
Ser żółty podpuszczkowy | 363 |
Mango | 300 |
Morele | 231 |
Koperek | 209 |
Śmietana 18% | 150 |
Sałata | 144 |
Pomidor | 123 |
Zapotrzebowanie i normy
Dla populacji polskiej według Instytutu żywności i żywienia
EAR - średnie spożywanie statystyczne
RDA - zalecane spożywanie
AI - wystarczające spożywanie
Uwagi i ciekawostki
- Stężenie witaminy A w organizmie może niebezpiecznie wzrosnąć. Należy ją stosować z umiarem i najlepiej przyjmować jej prekursor beta-karoten.
- Kobiety w ciąży lub planujące ciąże nie powinny przyjmować więcej niż 1,5mg witaminy A dziennie. Większe dawki mogą prowadzić do nieprawidłowego rozwoju płodu.
- Dawki witaminy A można określić w jednostkach międzynarodowych (IU) lub wyrażonych w mikrogramach (µg), równoważnikach retinolu (RE). Jeden RE jest równy 3,3 IU.