Czym jest wartość biologiczna białka

Kształtowanie sylwetki wymaga spożywania odpowiedniej ilości białka. Pomimo tego, że białko znajdziemy w produktach zwierzęcych jak i roślinnych, to białka te różnią się od siebie. Do popularnych wskaźników jakości protein należy wartość biologiczna białka (BV), ale czym jest ta wartość ?



Czym jest wartość biologiczna białka (BV)
Obecnie z pośród najbardziej popularnych wskaźników białka, o których możemy usłyszeć np. od sprzedawcy, kupując odżywkę białkową, jest tempo wchłanialności białek i wartość biologiczna. Odżywki z wyższym BV uważane są za lepsze, ale co oznacza ten wskaźnik ?

Ciało zdrowego, statystycznego mężczyzny, wymienia około 140g. białka dziennie. Białka to nie tylko budulec dla naszych mięśni, oprócz tego odpowiedzialne są również, za wiele procesów zachodzących w naszym organizmie. Proteiny spełniając swoje zadania, zużywają się i muszą być zastąpione nowymi proteinami. Dlatego w organizmie powstaje dokładnie tyle nowych białek, ile zostało zużytych. Miarą wymiany białek, mierzymy obrotem budującego białka azotu - zwanym bilansem azotowym i u dorosłego mężczyzny bilans azotowy wychodzi na zero - czyli zostaje zachowana równowaga azotowa.

Dorosły mężczyzna dla zachowania równowagi azotowej, nie musi spożywać 140g. białka dziennie. Połowę z nich, a więc 70g. pokrywają białka z odzysku - czyli proteiny z pozyskane z własnego organizmu (endogenne).

Rożnice BV pomiędzy białkami
W okresach międzywojennych, biochemicy Thomas i Mitchell, wymyśliło metodę określania wartości białek, która informuje nas o procentowej wartości danego białka dla zrównoważenia bilansu azotowego, w stosunku do białka endogennego, podlegającemu odzyskowi. I tak oto istnieją białka, które już w porcjach 75g. równoważą bilans azotowy dorosłego człowieka, ale i takie, których potrzeba spożyć 120g.

I tak np. aby zrównoważyć bilans azotowy dorosłego mężczyzny, musimy spożyć 79,5g białka kurzego (BV jajka kurzego - 88) ponieważ 70g: 88% = 79,5g.

W przypadku piersi z kurczaka (BV 79), należy zjeść 89g piersi, ponieważ 70g:79%=89g.

W przypadku białka ziemniaczanego (BV 60), należy zjeść 116g białka ziemniaczanego,
ponieważ 70g: 60%=116g.

Wartość biologiczna (BV) wybranych produktów białkowych:

• izolat białka serwatki - 159,
• koncentrat białka serwatki - 104,
• laktoalbumina (białko z mleka) - 104,
• białko jajka kurzego - 88,
• kurczak (pierś) – 79,
• kazeina – 77,
• białko soi - 75,
• białko z ziemniaków – 60.

Sportowcom, zaleca się dwa razy większe spożycie białek w porównaniu do osób nie uprawiających sportu. Chodzi o to, aby stworzyć dodatni bilans azotowy, czyli taki, w którym nasz organizm zaczyna zatrzymywać białko, dzięki temu umożliwiamy naszemu ciału rozrost masy mięśniowej i zwiększenie wytrzymałości mięśniowej. Tak więc dorosły mężczyzna powinien spożywać 140g. białka, a nie 70g. w przeliczeniu na białko o wartości BV 100. Znając wartość biologiczną białek, możemy obliczyć, że w celu zaspokojenia  potrzeb, należy spożyć około 160g białka jajecznego lub 180g. białka drobiowego.

Wzorcowe BV 100
Wartość 100, jest wartością wzorcową, zarezerwowaną dla białek endogennych. Najlepsze białka mogą osiągnąć wartość bliską 100 (izolat białek jajecznych BV 99), lecz nie oznacza to, że granicy tej, nie można przekroczyć. W przypadku białka endogennego, jego ilość podlegająca katabolizmowi (rozpadowi), jest zawsze optymalna w stosunku do anabolizmu (odbudowy). Białka o wyższym BV (powyżej 100), ulegają w większym stopniu wbudowywaniu niż rozpadowi - co tworzy dodatni bilans azotowy i tym samym efekt anaboliczny.

Należy pamiętać, że w przypadku osób mało aktywnych fizycznie, spożycie większej ilości białek, nie wywoła efektu anabolizmu, ponieważ brak dodatkowych potrzeb usunie nadmiar białka - równowaga azotowa zostanie zachowana i bilans wyjdzie na 0. Jeżeli jednak poddamy organizm przeciążeniom, tak jak to robią sportowcy, to organizm zaczyna wydzielać więcej hormonów pobudzających syntezę białek, które umożliwiają zatrzymywanie i wbudowywanie białek. I to właśnie hormony decydują o ostatecznym bilansie azotowym, niż samo spożycie białek.

Izolat białka serwatkowego jak steryd anaboliczny
Wszystkie  spożywane białka są trawione do drobnych aminokwasów po czym wchłaniane do organizmu i ponownie odbudowywane. W całości wchłonięte mogą być tylko białka hormonalne - wytworzone wewnątrz organizmu, wydzielane do krwiobiegu przez wyspecjalizowane gruczoły. Proces ten jest kontrolowany przez mechanizmy receptorowe. Te właśnie mechanizmy, pozwalają w organizmie matki, zaopatrywać w białka hormonalne, niewykształcone jeszcze dostatecznie układ hormonalny noworodka. Organizm matki wydziela białka hormonalne nie tylko do krwiobiegu, ale również do pokarmu noworodka - mleka. Niektóre z tych białek to hormony anaboliczne, podobne do hormonu wzrostu, wspomagające intensywnie wzrost dziecka.

Naturalnie człowiek nigdy nie dostarczał białka o BV wyższym niż 100. Do momentu, kiedy technologia mleczarka nie wymyśliła wyizolowanego białka serwatki (WPI) o BV 159!
W praktyce systematyczna suplementacja izolatem białka serwetkowego, przynosi efekt bardzo podobny do wstrzykiwania sobie hormonu wzrostu. Jednak w przeciwieństwie do kuracji "dopingowych", spożywanie takich białek jest w pełni prawne i nie niesie ze sobą zagrożenia tak jak w przypadku stosowania dopingu. Stosowanie izolatu białka serwatkowego efektywnie rozwija muskulaturę, wzmacnia organizm, zwalcza wolne rodniki i wydłuża życie zwierząt (według badań laboratoryjnych o 60%!). Wysokie BV niesie również korzyści z potrzeby spożywania mniejszej ilości białka. Dlatego warto sięgać po odżywki WPI, kiedy zależy nam na szybkim przyroście masy mięśniowej i wzmocnieniu organizmu.